Τα πρώτα «πεφταστέρια» της νέας χρονιάς
Όπως κάθε νέο έτος, το 2012 ξεκινάει με μία βροχή διαττόντων αστέρων, τους Τεταρτίδες (Quadrantids), που κορυφώνονται τη νύχτα της Τρίτης 3 Ιανουαρίου και τα χαράματα της Τετάρτης 4 Ιανουαρίου.
Αντίθετα με άλλες «βροχές» που «έπεσαν» το 2011 και συχνά έγιναν… θύματα της φωτο-ρύπανσης από την πανσέληνο, στα πρώτα «πεφταστέρια» της νέας χρονιάς δεν θα παρεμβληθεί το φεγγάρι για να δυσκολέψει τη θέα των παρατηρητών, αρκεί φυσικά να είναι ευνοϊκές οι κατά τόπους καιρικές συνθήκες.
Οι Τεταρτίδες διαρκούν από την 1η έως τη 12η Ιανουαρίου και φθάνουν στη μέγιστη συχνότητα πτώσης μετεώρων στις 3-4 Ιανουαρίου.
Η συγκεκριμένη βροχή μετεώρων έχει πάρει το όνομά της από ένα αστερισμό – Quadrans Muralis ή Επιτοίχιος Τετράς (ήταν αρχαίο αστρονομικό εργαλείο) – που σήμερα πια δεν υπάρχει και από όπου φαίνεται να προέρχεται.
Την ονομασία αυτή πήρε το 1795 από τον Γάλλο αστρονόμο Ζερόμ Λαλάντ, αλλά η ομάδα των αχνών άστρων που αποτελούσαν τον αστερισμό (που τώρα βρίσκεται κάπου κοντά στην Μεγάλη Άρκτο), έχει πλέον περιπέσει στη λήθη, αν και το όνομα διατηρείται στη βροχή διαττόντων.
Οι αστρονόμοι δεν είναι ακόμα σίγουροι ποιος ήταν ο διερχόμενος από τη «γειτονιά» της Γης κομήτης, που άφησε πίσω του την ουρά σκόνης και σωματιδίων, τα οποία μετατρέπονται σε μετέωρα (πεφταστέρια), κάθε φορά που ο πλανήτης μας διασταυρώνεται με την τροχιά τους.
Είναι πιθανό να πρόκειται για ένα κομήτη (2003 ΕΗ1), που παρατήρησαν πρώτοι Κινέζοι, Ιάπωνες και Κορεάτες αστρονόμοι το 1490.
Όπως συμβαίνει και με τις άλλες βροχές διαττόντων, τα μετέωρα κινούνται πολύ γρήγορα, καθώς εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα και πυρακτώνονται, γι’ αυτό η παρατήρηση είναι προτιμότερη με γυμνά μάτια, παρά με τηλεσκόπια ή κιάλια.
Στην περίπτωση των Τεταρτιδών, που έχουν σύντομη διάρκεια στη φάση της αποκορύφωσής τους (περίπου δύο ώρες) και γενικά διακρίνονται από μη προβλεψιμότητα και από ευμεταβλητότητα στην έντασή τους (άρα είναι εύκολο να τις «χάσει» κανείς), οι παρατηρητές δεν χρειάζεται να κοιτούν σε ένα συγκεκριμένο σημείο του ουρανού, αλλά απλώς πάνω από τον ορίζοντα.
Η συχνότητα μπορεί να φθάσει τα 80 έως 100 μετέωρα ανά ώρα με ταχύτητα περίπου 40 έως 42 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο.
Ο επιταχυντής του CERN αναβαθμίζεται
Έως δέκα φορές, σε σχέση με τις σημερινές δυνατότητές του, θα αυξηθούν οι ικανότητες του μεγάλου επιταχυντή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Ερευνών (CERN) με την εντυπωσιακή αναβάθμιση των υποδομών και τεχνολογιών του, η οποία μόλις ξεκίνησε να σχεδιάζεται και εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2020.
Φυσικοί, μηχανικοί και άλλοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο συγκεντρώθηκαν στη Γενεύη, όπου και οι εγκαταστάσεις του CERN, θέτοντας τα θεμέλια για ένα μεγάλο πρόγραμμα που θα προσδώσει στο ισχυρότερο επιστημονικό μηχάνημα του πλανήτη μας ακόμα πιο εντυπωσιακές δυνατότητες σύγκρουσης σωματιδίων, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ.
Όπως δήλωσαν στελέχη του CERN, η φιλόδοξη προσπάθεια, στην οποία συμμετέχουν ερευνητικοί και ακαδημαϊκοί φορείς από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, θα απαιτήσει νέες τεχνολογικές καινοτομίες σε διάφορα πεδία, από τους υπεραγώγιμους μαγνήτες έως τις γραμμές μεταφοράς ενέργειας.
Τελικός στόχος είναι ο επιταχυντής να είναι σε θέση να »ψάξει» ακόμα πιο βαθιά και εντατικά στα μυστήρια της ύλης και του σύμπαντος.
»Οι πρόσθετες δυνατότητες θα αυξήσουν κατά πολύ τις ικανότητές μας να κάνουμε μετρήσεις ακριβείας και να ανακαλύψουμε καινούρια πράγματα», δήλωσε ο διευθυντής ερευνών Σέρτζιο Μπερτολούτσι. Η πρωτοβουλία βρίσκεται ακόμα στο στάδιο του συντονισμού και της κατανομής εργασιών μεταξύ των συμμετεχόντων μερών.
Ο μεγάλος επιταχυντής βρίσκεται σε ένα κυκλικό υπόγειο τούνελ μήκους 27 χιλιομέτρων κάτω από τα γαλλο-ελβετικά σύνορα. Λειτουργεί από τον Μάρτιο του 2010 και ήδη έχει προσφέρει πλούτο επιστημονικών στοιχείων που βρίσκονται υπό ανάλυση.
Το μηχάνημα θα κλείσει φέτος τον Δεκέμβριο και για δύο μήνες περίπου, προκειμένου να γίνει η καθιερωμένη χειμερινή συντήρησή του. Στο τέλος του 2012, έχει προγραμματιστεί ο επιταχυντής να κλείσει για περίπου ένα έτος, ώστε να διπλασιάσει την ισχύ των συγκρούσεών του, με στόχο να προετοιμαστεί καλύτερα για την μελέτη φαινομένων όπως η σκοτεινή ύλη, η σκοτεινή ενέργεια και η υπερσυμμετρία.
Όμως θα είναι ο δεκαπλασιασμός των δυνατοτήτων του έως το 2020 που, όπως προσδοκάται από την επιστημονική κοινότητα, θα ανοίξει ένα μεγάλο »παράθυρο» σε ακόμα μεγαλύτερα μυστήρια της Φύσης, όπως η φύση του χρόνου και η πιθανή ύπαρξη παράλληλων συμπάντων.
Μυστήριο 2000 ετών έλυσε η NASA
Ένα μυστήριο 2000 ετών έλυσε η NASA με τη βοήθεια δύο τηλεσκοπίων της. Όπως έγινε γνωστό, οι επιστήμονες της NASA κατάφεραν να εξηγήσουν γιατί το 185 μ.Χ. ήταν ορατό στη Γη ένα σουπερνόβα.
Εκείνη την εποχή αστρονόμοι στην Κίνα παρατήρησαν μία λάμψη στον ουρανό, που ονόμασαν «φιλοξενούμενο αστέρα». Το αστέρι αυτό φαινόταν στον ουρανό για περίπου οχτώ μήνες.
Το 1960 επιστήμονες ανακάλυψαν ότι αυτό το «φιλοξενούμενο αστέρι» ήταν στην πραγματικότητα ένα σουπερνόβα, ο βίαιος θάνατος ενός μακρινού αστέρα και συγκεκριμένα για τον αστέρα RCW 86, που βρίσκεται 8.000 έτη φωτός από τη Γη. Μάλιστα, πρόκειται για την πρώτη καταγραφή ενός σουπερνόβα.
Οι ερευνητές επισημαίνουν πως αν κάποιος θα μπορούσε σήμερα να δει το φαινόμενο στον ουρανό, ενδεχομένως να φαινόταν μεγαλύτερο και από μία πανσέληνο. Ωστόσο, δεν μπορούσαν να εξηγήσουν το λόγο που το σουπερνόβα ήταν ορατό σε τέτοιο βαθμό στη Γη.
Η έρευνα της NASA αποκάλυψε ότι η έκρηξη του αστέρα έγινε σε ένα σημείο του διαστήματος όπου δεν υπήρχαν αέρια ή κοσμική σκόνη. Γεγονός που επέτρεψε στο σουπερνόβα να ενισχύσει το διαστημικό αποτύπωμά του και να ταξιδέψει πολύ πιο γρήγορα και πολύ πιο μακριά.
Σύμφωνα με την έρευνα, το αστέρι ήταν στην πραγματικότητα ένας «λευκός νάνος» (τα υπολείμματα ενός αστέρα μικρής ή μεσαίας μάζας) και για πρώτη φορά έδειξε πως οι «λευκοί νάνοι» μπορούν να δημιουργήσουν γύρω τους ένα κενό, ώστε η μεγαλειώδης λάμψη του να ταξιδέψει έτη φωτός μακριά.
«Παντελώς άγνωστες δυνάμεις» ελέγχουν το Σύμπαν
Για το μυστήριο του συνεχώς διαστελλόμενου σύμπαντος μίλησε στο Ίδρυμα Ευγενίδου, ο δρ Τιερί Κουρβουαζιέ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Αστρονομικής Εταιρείας. Πρόκειται για ένα θέμα επίκαιρο, καθώς το νόμπελ Φυσικής απονεμήθηκε σε τρεις επιστήμονες (τους Σαούλ Περλμούτερ και ‘Ανταμ Ρις από τις ΗΠΑ και τον αμερικανο-αυστραλό Μπράιαν Σμιτ), οι οποίοι ανακάλυψαν το φαινόμενο, που αποδίδεται στην αινιγματική «σκοτεινή ενέργεια».
Καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια του 20ού αιώνα, οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούσαν ότι το σύμπαν, που δημιουργήθηκε πριν από 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια με μια «Μεγάλη Έκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ), διαστέλλεται μεν, αλλά με συνεχώς επιβραδυνόμενο ρυθμό λόγω της επίδρασης της βαρύτητας.
Όταν, το 1987, ξεκίνησε το ερευνητικό πρόγραμμα μελέτης των εκρήξεων σούπερ-νόβα «Supernova Cosmology Project», από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ με επικεφαλής τον Περλμούτερ, ο βασικός του στόχος ήταν να υπολογίσει, μέσα από την ανίχνευση συγκεκριμένων υπερκαινοφανών αστέρων Τύπου Ια, το ρυθμό με τον οποίο η διαστολή του σύμπαντος επιβραδύνεται.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1995, μία δεύτερη ερευνητική ομάδα, η «High Z Supernova Team» (των Ρις και Σμιτ), άρχισε μια ανάλογη έρευνα με σούπερ-νόβα.
Αντίθετα όμως με τις αρχικές προθέσεις των επιστημόνων, τα αποτελέσματα των δύο ερευνητικών ομάδων, που ανακοινώθηκαν επίσημα το 1998, προκάλεσαν μεγάλη έκπληξη στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, καθώς η ανάλυση των δεδομένων, αντί να οδηγήσει στον υπολογισμό του ρυθμού επιβράδυνσης της διαστολής του σύμπαντος με περισσότερη ακρίβεια, όπως όλοι περίμεναν, οδήγησε στο ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα, δηλαδή ότι η διαστολή του Σύμπαντος είναι επιταχυνόμενη.
Για να εξηγήσουν οι επιστήμονες αυτή την επιταχυνόμενη κοσμική διαστολή, εκτίμησαν ότι το συνολικό απόθεμα μάζας και ενέργειας του σύμπαντος θα πρέπει να κυριαρχείται από ένα, άγνωστο μέχρι στιγμής, μυστηριώδη παράγοντα που εξουδετερώνει τη δύναμη της βαρύτητας. Αυτό το «κάτι» το ονόμασαν «σκοτεινή ενέργεια».
Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι από τη συνολική μάζα και ενέργεια του Σύμπαντος το κατά πολύ μεγαλύτερο ποσοστό 73% έως 74% αντιστοιχεί στην άγνωστη «σκοτεινή ενέργεια», ένα 22% έως 23% αντιστοιχεί στην εξίσου άγνωστη «σκοτεινή ύλη», ενώ μόλις το υπόλοιπο 4% αντιστοιχεί στην κλασική (βαρυονική) ύλη, από την οποία αποτελούνται τα δισεκατομμύρια άστρα και οι γαλαξίες του σύμπαντος, αλλά κι εμείς οι ίδιοι.
Ο Κουρβουαζιέ τόνισε ότι σήμερα οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν τι είναι η σκοτεινή ενέργεια, καθώς καμία γνωστή μορφή ύλης δεν έχει τέτοιες ιδιότητες, όπως η «αρνητική πίεση» και η «απωθητική» βαρύτητα.
Υπογράμμισε ότι οι αστρονομικές παρατηρήσεις δείχνουν πως το σύμπαν ελέγχεται από δυνάμεις της ύλης, οι οποίες είναι πλήρως άγνωστες. Επεσήμανε ότι στο μέλλον ή θα βρεθεί μια νέα κοσμολογική «σταθερά» ή μια νέα μορφή ύλης ή μια νέα Φυσική, γι’ αυτό, όπως είπε, τα μελλοντικά βήματα αναμένεται να κρύβουν εκπλήξεις.
Προς το παρόν, τόνισε, οι αστροφυσικοί και οι κοσμολόγοι αναζητούν στο εργαστήριο (ιδίως στο CERN) να ανιχνεύσουν την σκοτεινή ύλη και, παράλληλα, πασχίζουν να κάνουν καλύτερες μετρήσεις για τη διαστολή του σύμπαντος και να κατανοήσουν τι είναι η σκοτεινή ενέργεια.
Στην κατεύθυνση αυτή, όπως είπε, θα βοηθήσει σημαντικά η μελλοντική ευρωπαϊκή διαστημική αποστολή «Ευκλείδης», την οποία εξήγγειλε η ESA.
Ο Κουρβουαζιέ απέκτησε διδακτορικό στη θεωρητική Φυσική το 1980 από το πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και στη συνέχεια εργάστηκε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA).
Από το 1988 ερευνά τα άστρα στο Αστεροσκοπείο του πανεπιστημίου της Γενεύης, όπου σήμερα είναι πια καθηγητής και επικεφαλής του Κέντρου Επιστημονικών Δεδομένων Integral.
Η έρευνά του εστιάζεται κυρίως στους ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες (κβάζαρ) και στην αστροφυσική υψηλών ενεργειών.
Νετρίνα ταχύτερα από το φως υποστηρίζουν ότι εντόπισαν επιστημόνες του CERN
Γενεύη
Μία σημαντική και για την ώρα ανεξήγητη ανακάλυψη που, αν επαληθευτεί, μπορεί να ταράξει συθέμελα το οικοδόμημα της μοντέρνας φυσικής δηλώνει ότι έκανε ομάδα επιστημόνων που εργάζεται στο CERN.
Μετά από τρία χρόνια μετρήσεων κατέγραψαν νετρίνα που κινούνται με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός, το απόλυτο όριο ταχύτητας στο σύμπαν.
Τα νετρίνα είναι υποατομικά σωματίδια με ελάχιστη μάζα και μηδενικό φορτίο τα οποία δεν αλληλεπιδρούν σχεδόν καθόλου με άλλα σωματίδια. Κινούνται με την ταχύτητα του φωτός, δηλαδή 300.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, ενώ είναι επίσης δυνατόν να αλλάξουν αυθόρμητα από τον ένα τύπο στον άλλο.
Έτσι ένα νετρίνο, για παράδειγμα από τον Ήλιο μπορεί θεωρητικά να διασχίσει ολόκληρο τον πλανήτη χωρίς να προσκρούσει σε κανένα άτομο. Ωστόσο, μία τέτοια σύγκρουση δεν είναι εντελώς απίθανη και μπορεί να καταγραφεί.
Η ομάδα των επιστημόνων εξέπεμψε από το CERN μία δέσμη νετρίνων μ και μέτρησε πόσα νετρίνα τ έφτασαν στο ερευνητικό κέντρο του Γκραν Σάσο στην Ιταλία.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις τους, εντόπισαν νετρίνα που διένυσαν την απόσταση των 730 χιλιομέτρων 60 νανοδευτερόλεπτα ταχύτερα από το χρόνο που χρειάζεται το φως. Το περιθώριο λάθους είναι μονο 10 νανοδευτερόλεπτα.
Ένα από τα μέλη της ομάδας, ο Αντόνιο Ερεντιάτο, μιλώντας στο Reuters είπε ότι «έχουμε μεγάλη εμπιστοσύνη στα αποτελέσματα μας. Χρειαζόμαστε όμως και άλλους συναδέλφους να κάνουν πειράματα και να τα επιβεβαιώσουν».
Τα μέλη της ομάδας θα δημοσιεύσουν τα δεδομένα του πειράματος στο Ίντερνετ ενώ προγραμματίζουν σεμινάριο στο CERN.
Η ταχύτητα του φωτός και το γεγονός ότι τίποτα δεν μπορεί να κινηθεί ταχύτερα είναι ένα από τα θεμέλια της θεωρίας της σχετικότητας του Άλμπερτ Άινσταιν η οποία εδώ και περίπου 100 χρόνια έχει επιβεβαιωθεί και μάλιστα από πολύ μεγάλη ακρίβεια από πλήθος πειραμάτων.
Αν επαληθευτούν τα πορίσματα των ερευνητών του CERN όλη η μοντέρνα φυσική θα πρέπει μάλλον να αναθεωρηθεί, πιθανότατα εκ βάθρων.
Ανακαλύφθηκε κατάμαυρος εξωπλανήτης
Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν τον πιο σκοτεινό μέχρι σήμερα πλανήτη εντός ή εκτός του ηλιακού μας συστήματος, ο οποίος, όπως δείχνουν οι μετρήσεις τους, αντανακλά λιγότερο από το 1% του ηλιακού φωτός που πέφτει πάνω του, με συνέπεια να είναι πιο μαύρος ακόμα και από τον άνθρακα ή το μαύρο ακρυλικό χρώμα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αστρονόμο Ντέιβιντ Κίπινγκ του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν των ΗΠΑ, που δημοσιεύουν την ανακάλυψή τους στο περιοδικό «Monthly Notices» της βρετανικής Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρίας, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, εκτιμούν ότι ο εξωπλανήτης, με την ονομασία TrES-2b, είναι ένας μακρινός αέριος γίγαντας στο μέγεθος περίπου του Δία. Ο τελευταίος όμως «κολυμπά» σε φωτεινά νέφη αμμωνίας που αντανακλούν πάνω από το ένα τρίτο της ηλιακής ακτινοβολίας, με αποτέλεσμα να είναι πολύ πιο φωτεινός.
Αντίθετα, εξαιτίας της πολύ υψηλής θερμοκρασίας του, ο «εξωτικός» εξωπλανήτης, που είχε ανακαλυφθεί το 2006, δεν διαθέτει ανακλαστικά νέφη. Ο TrES-2b βρίσκεται σε πολύ κοντινή τροχιά στο μητρικό άστρο του (σε απόσταση μόλις πέντε εκατομμυρίων χιλιομέτρων) και το φως του τελευταίου θερμαίνει τον πλανήτη περίπου στους 1.000 βαθμούς Κελσίου, οπότε είναι αδύνατο να σχηματιστούν νέφη αμμωνίας.
Η ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη περιέχει χημικές ουσίες που απορροφούν το φως, όπως κάλλιο, ατμούς νατρίου και οξείδιο του τιτανίου σε αέρια μορφή. Παρόλα αυτά, κανένα από αυτά τα στοιχεία δεν μπορεί να εξηγήσει πλήρως την σχεδόν πλήρη μαυρίλα του πλανήτη.
«Δεν είναι σαφές τι είναι αυτό που ευθύνεται για το ότι ο πλανήτης είναι τόσο υπερβολικά μαύρος», δήλωσε ο ερευνητής Ντέιβιντ Σπίγκελ του πανεπιστημίου Πρίνστον. Πάντως, ο μυστηριώδης εξωπλανήτης, επειδή είναι τόσο καυτός, εκπέμπει μια αχνή ερυθρά ανταύγεια όπως τα αποκαΐδια.
Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι, όπως και το φεγγάρι μας, ο συγκεκριμένος πλανήτης κινείται σε «κλειδωμένη» τροχιά γύρω από το άστρο του, έτσι ώστε μόνο η μια πλευρά του αντικρίζει μόνιμα τον μακρινό μητρικό ήλιο, ο οποίος απέχει περίπου 750 έτη φωτός από τη Γη, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Δράκοντα.
Οι μετρήσεις του φωτός του εξωπλανήτη έγιναν με τη βοήθεια των οργάνων του διαστημικού τηλεσκοπίου «Κέπλερ» της NASA. Το «Κέπλερ», μέχρι σήμερα, έχει ανακαλύψει περισσότερους από 1.200 υποψήφιους εξωπλανήτες, για εκατοντάδες από τους οποίους εκκρεμεί η επιβεβαίωση με διασταυρωμένες παρατηρήσεις. Οι αστρονόμοι θα αναζητήσουν και άλλους ασυνήθιστα σκοτεινούς εξωπλανήτες για να δουν πόσο κοινοί είναι στο σύμπαν.
Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η έρευνα για το σωματίδιο του Θεού πλησιάζει στο τέλος της!
H έρευνα για το επονομαζόμενο «Σωματίδιο του Θεού» η οποία θα εξηγούσε γιατί η ύλη έχει μάζα και γιατί υπάρχει βαρύτητα στο Σύμπαν, πιθανόν θα έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος του επόμενου έτους, σύμφωνα με τις προβλέψεις ενός από τους βασικότερους επιστήμονες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Ο βόρειος πόλος της Γης μετακινείται προς Σιβηρία
Είναι πιο εύκολο να εντοπίσει κανείς τον Άη Βασίλη, ο οποίος συνήθως βρίσκεται στο βόρειο γεωγραφικό πόλο, παρά να βρει το ακριβές σημείο του βόρειου μαγνητικού πόλου του πλανήτη μας, το οποίο μετακινείται συνεχώς, εσχάτως όλο και πιο γρήγορα με κατεύθυνση προς τα νησιά της Σιβηρίας, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις των επιστημόνων, που προσπαθούν να ερμηνεύσουν το φαινόμενο.
Ο μαγνητικός βόρειος πόλος, που διαφέρει από τον γεωγραφικό βόρειο πόλο ή σκέτα βόρειο πόλο (δηλαδή το βορειότερο σημείο της Γης, όπου ο άξονας περιστροφής της τέμνει τον πλανήτη), είναι το σημείο στην επιφάνεια της Γης προς το οποίο «δείχνουν» όλες οι μαγνητικές πυξίδες.
Ο μαγνητικός βόρειος πόλος εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο βόρειο Καναδά, το 1831, από τον σκωτσέζο εξερευνητή Τζέημς Κλαρκ Ρος, ο οποίος μάλιστα δεν δίστασε να τοποθετήσει μια βρετανική σημαία στο σημείο, ώστε να το «κατοχυρώσει» για λογαριασμό της Βρετανίας. Δυστυχώς γι’ αυτόν, ο πόλος έκτοτε…έφυγε από εκείνο το σημείο.
Καθώς οι γεωφυσικές συνθήκες στο εσωτερικό της Γης συνεχώς μεταβάλλονται, ο βόρειος μαγνητικός πόλος μετακινείται κάθε χρόνο. Οι μετρήσεις έχουν δείξει ότι αυτά τα 180 χρόνια μετά την ανακάλυψή του, ο πόλος μετακινείται βαθμιαία με ρυθμό σχεδόν 15 χιλιομέτρων ετησίως. Όμως στη δεκαετία του ΄90, για άγνωστο λόγο, η μετακίνηση αυτή επιταχύνθηκε σημαντικά, φθάνοντας τα 60 χιλιόμετρα το 2002 και έκτοτε έχει ελαφρά μειωθεί στα 55 χλμ., με κατεύθυνση βόρεια-βορειοδυτική στον Αρκτικό Ωκεανό. Αν συνεχίσει έτσι, σε μια δεκαετία περίπου ο βόρειος μαγνητικός πόλος θα βρεθεί στη Σιβηρία.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Μια εξήγηση, σύμφωνα με το αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό «Scientific American», δίνει μια ομάδα γάλλων γεωφυσικών με επικεφαλής τον Arnaud Chulliat του Ινστιτούτου Φυσικής της Γης στο Παρίσι, οι οποίοι δημοσίευσαν σχετικές μελέτες στα περιοδικά «Eos» και «Journal of Geophysical Research-Solid Earth» της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης.
Οι ερευνητές αποδίδουν την μετακίνηση σε μια ελικοειδή στήλη λιωμένων υλικών που ανεβαίνει από τα έγκατα του πλανήτη. Όπως αναφέρουν, τέτοιες στήλες λιγότερο πυκνών υγρών σχηματίζονται στα σύνορα του εσωτερικού πυρήνα της Γης και στη συνέχεια βρίσκουν διέξοδο προς την επιφάνεια μέσω ενός «κυλίνδρου», ο κεντρικός άξονας του οποίου είναι ο άξονας περιστροφής του πλανήτη μας.
Η γρήγορη περιστροφή της Γης προκαλεί ισχυρή ελικοειδή κίνηση στα λιωμένα υλικά που περιέχονται μέσα σε αυτή τη στήλη. Οι κινήσεις αυτές, που επιδρούν στον μανδύα κάτω από την Αρκτική, έχουν ως συνέπεια την μετακίνηση του βορείου μαγνητικού πόλου, μέσω μιας διαδικασίας που κάπως μοιάζει με την μεταβαλλόμενη μαγνητική δραστηριότητα, η oποία παράγει τις πιο σκούρες «κηλίδες» στον ήλιο.
Οι νέες μετρήσεις του μαγνητικού πεδίου στα Νέα Σιβηριανά Νησιά δείχνουν ότι μια τέτοια διαδικασία πρέπει να βρίσκεται σε εξέλιξη από κάτω τους, αν και απόδειξη προς το παρόν δεν μπορεί να υπάρξει, όπως παραδέχτηκαν οι γάλλοι επιστήμονες. Η λύση του μυστηρίου, που βρίσκεται «θαμμένο» στο εσωτερικό της Γης, θα απαιτήσει νέες επιστημονικές γνώσεις και μεθόδους, καθώς και περισσότερα στοιχεία από τους δορυφόρους που μελετούν το Αρκτικό μαγνητικό περιβάλλον.
Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) στη διεύθυνση: http://europa.agu.org/?view=article&uri=/journals/jb/jb1007/2009JB007143/2009JB007143.xml&t=jb,Chulliat
Αψηφώντας τους νόμους της Φυσικής
 Το Ινστιτούτο Laue-Langevin |
Επιστήμονες του Ινστιτούτου Laue-Langevin (ILL) και του Πανεπιστημίου Joseph Fourier στη Γκρενόμπλ της Γαλλίας, ανακάλυψαν έναν κρύσταλλο που φαίνεται να αψηφά τους νόμους της θερμοδυναμικής. |
Μια από τις πρώτες μας επαφές με τη Φυσική, είναι οι μυστηριώδεις μεταμορφώσεις του νερού: από στερεό στην κατάψυξη, σε υγρό σε θερμοκρασία δωματίου, και τελικά αέριο πάνω στο μάτι της κουζίνας. Αργότερα μαθαίνουμε ότι, αν και οι διάφορες ουσίες μπορεί να έχουν τελείως διαφορετικές θερμοκρασίες τήξης και βρασμού, όλες μπορούν να μεταβούν από τη μία φάση στην άλλη – και το κλειδί είναι η θερμοκρασία. Όμως, τι συμβαίνει με κάτι που λιώνει όταν ψύχεται και στερεοποιείται όταν θερμαίνεται;
|
Η Marie Plazanet, Βοηθός Ερευνήτρια στο ILL, και οι συνεργάτες της βρήκαν ένα υδατικό διάλυμα που σχηματίζει ένα γαλακτώδες στερεό αν θερμανθεί στους 60 oC περίπου, και ξαναγίνεται ένα ομογενές, διάφανο υγρό αν ψυχθεί. Το διάλυμα είναι ένα μείγμα νερού, ενός σακχάρου που ονομάζεται α-κυκλοδεξτρίνη, και μεθυλοπυριδίνης, ενός συστατικού των πλαστικών. Για να καταλάβετε πόσο περίεργο είναι αυτό, λέει η Giovanna Cicognani, Επιστημονική Υπεύθυνος στο ILL, φανταστείτε ένα ποτήρι Coca-Cola® με παγάκια. “Όλοι ξέρουν τι θα γίνει τελικά – ο πάγος θα λιώσει και η Coca-Cola θα κρυώσει λίγο. Σε αυτήν την περίπτωση, όμως, όταν θερμάνετε το ποτήρι στους 60°C, όλο το περιεχόμενο θα στερεοποιηθεί”.
Οι επιστήμονες της Γκρενόμπλ πιστεύουν ότι αυτή η μεταβολή φάσης μπορεί να εξηγηθεί με το σχηματισμό και το σπάσιμο δεσμών υδρογόνου. Πάνω από τους 60°C, σχηματίζονται δεσμοί υδρογόνου είτε μεταξύ της κυκλοδεξτρίνης και της μεθυλοπυριδίνης, είτε μεταξύ της κυκλοδεξτρίνης και των μορίων νερού, διατηρώντας τη σταθερότητα του στερεού. Σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, αυτοί οι δεσμοί υδρογόνου σπάζουν και σχηματίζονται νέοι δεσμοί υδρογόνου ανάμεσα στα μόρια της κυκλοδεξτρίνης, πράγμα που κάνει το στερεό να ξαναγίνεται υγρό. Η μελέτη των μοριακών κινήσεων στο διάλυμα με υπολογιστικά μοντέλα έχει επιβεβαιώσει αυτά τα αποτελέσματα. Επομένως η ουσία αυτή δεν αψηφά στην πραγματικότητα τους νόμους της Φυσικής. Όμως δείχνει μερικές ενδιαφέρουσες πλευρές των δεσμών υδρογόνου, οι οποίοι παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή μας – και όχι μόνο όταν κάνει κρύο και ευχόμαστε να χιονίσει! Η συνταγή Για να φτιάξετε το μυστηριώδες μείγμα που ανακάλυψαν οι επιστήμονες στη Γκρενόμπλ, ανακατέψτε 200 mg α-κυκλοδεξτρίνης (H6OC36O30) με 1 ml 4-μεθυλοπυριδίνης (H7C6N) και μια πολύ μικρή ποσότητα νερού. Το μείγμα θα πρέπει να είναι υγρό σε θερμοκρασία δωματίου. Όταν θερμανθεί, θα πρέπει να στερεοποιηθεί. Ούτε το μείγμα, ούτε τα συστατικά του δεν είναι επικίνδυνα, μόνο που η 4-μεθυλοπυριδίνη μυρίζει άσχημα.Kαλή επιτυχία!!!!! |
Βακτήριο με Αρσενικό στο DNA
Επιστήμονες της NASA ανακάλυψαν πραγματοποιώντας πειράματα στη λίμνη Mono της Καλιφόρνιας ένα μικροοργανισμό, ο οποίος είναι ο πρώτος γνωστός που μπορεί να ευδοκιμήσει και να αναπαραχθεί στις αντίξοες συνθήκες του τοξικού περιβάλλοντος της λίμνης. Οι επιστήμονες μελέτησαν αυτό το βακτήριο σε τεχνικές συνθήκες ίδιες με αυτές της λίμνης, που δημιούργησαν στο εργαστήριο. Το εκπληκτικό με αυτό το βακτήριο είναι ότι είχε αντικαταστήσει στο Γενετικό του Κώδικα (DNA) τον φώσφορο με το χημικό στοιχείο Αρσενικό. Η μέχρι τώρα γνωστή ζωή στη Γη απαιτούσε την ύπαρξη φωσφόρου στο ‘’σκελετό’’ του DNA του.
Το ότι η ζωή στη Γη μπορεί να εξελιχθεί και να προσαρμοστεί στις αντίξοες και τοξικές αυτές συνθήκες, ανοίγει ταυτόχρονα νέους ορίζοντες στην πιθανότητα ύπαρξης εντελώς διαφορετικών μορφών ζωής σε άλλους πλανήτες του διαστήματος με εντελώς διαφορετικές συνθήκες από αυτές της Γης, αλλά και απαιτεί να γίνει μία πλήρης αναθεώρηση της εξέλιξης και της μορφοποίησης της ζωής στη Γη.
Για περισσότερες λεπτομέρειες:
http://www.astrobio.net/exclusive/3698/thriving-on-arsenic
http://astrobiology.nasa.gov/articles/thriving-on-arsenic/
http://www.nasa.gov/topics/universe/features/astrobiology_toxic_chemical.html
http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231069731
Greek Physics Bloggers 
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.